Modern mimari ile dinlerin buluşmasından ortaya çıkan alışılmışın dışındaki dini yapılar farklı görünümleriyle büyülüyor.
İbadethaneler her toplumun evi gibidir. İnsanlık tarihinin ilk başladığı zamanlarda bile avcı toplayıcı insanlar evler ve ibadethaneler inşa ettiler. Göbeklitepe’de ortaya çıkan tapınak kalıntıları bunun apaçık bir göstergesidir.
Dünya üzerindeki bildiğimiz en eski ibadethaneler arasında Roma’daki Pantheon’u, Ayasofya’yı ve Vatikan’daki Aziz Petrus Bazilikası’nı gösterebiliriz. Bunun yanında mimarlar tarih boyunca dini yüceltmek ve saygın hale getirmek adına muazzam dini yapılar yapmışlardır. Floransa’daki Medici eseri Duomo, Paris’teki Notre Dame veya üzerinden yüzyıllar geçmesine rağmen halen Mimar Sinan’ın ustalık eseri olan Selimiye Cami bunlardan sadece birkaçıdır.
Örnekleri daha da uzatabiliriz ama asıl konumuza geri dönelim. Çağımızın modern ibadet yerleri de aslında tüm diğer ibadethaneler gibi Tanrı’ya ulaşmada sadece araçtır.
Geçtiğimiz hafta Yahoo.com sitesi mimarlık mesleğini yücelten, ödüllü modern dini yapıları listeledi. Dünyada son dönemde inşa edilen ve muazzam mimariye sahip dört yapıdan biri de Türkiye’de, İstanbul’da yer alıyor.
İşte modern mimarisiyle büyüleyen dört ibadet yeri.
Bruder Klaus Field Chapel – Mechernich, Almanya
2009 Pritzker Ödülü sahibi Peter Zumthor tarafından tasarlanan Almanya’nın Bruder Klaus Field Şapeli, modern mimarinin ibadethaneler ile bütünleştiği yapılardan ilk örnek. 2007’de yılında tamamlanan bu modern şapel çarpıcı mimarisiyle sadece dini amaçlı ziyaretler için değil herkes için popüler bir destinasyon haline geldi.
İlk bakışta Bruder Klaus Field’in bir şapel olduğuna inanmak biraz güç. Dış yüzeydeki delikler farklı bir kontrast sağlamak amacıyla oluşturulmuş. Şapelin dışı kadar içi de farklı görüntüsü ile dikkat çekiyor. Şapeldeki kıvrımlı tasarımlar yaşamın düz bir sistematik içinde yer almadığını anlatmak amacıyla düşünülmüş. Yolunuz Köln veya Bonn’a düşerse şapelin buralara çok uzak olmadığını da belirtelim.
Cymbalista Sinagogu – Tel Aviv, İsrail
1998 yılında Mimar Mario Botta tarafından tasarlanan bu sinagog başka hiçbir sinagoga benzemiyor. Ön cephesi dikdörtgen bir şeklinde olan yapının üzerinde ikiz kuleler ahenkle yükseliyor. Kulelerin yapısı doğal ışığı yakalamak amacıyla özel olarak dizayn edilmiş.
Bahá’í Temple of South America – Peñalolén, Şili
Kanadalı Hariri Pontarini Architects tarafından tasarlanan Bahá’í Tapınağı 2016 yılında açıldı. Semazenlerin dönüşünden ilham alınarak oluşturulan yapı Şili’de Santiago’da bulunuyor.
Tamamlanması 14 yıl süren bu yapı yeryüzündeki en genç dinlerden olan Bahai inancına mensup olan kişilerce üstlenilmiş. 1863 yılında İran’da ortaya çıkan inanç sisteminin 6 milyona ulaşan mensubu olduğu biliniyor. Tapınak her dinden insana açık çünkü bu din tüm dinleri doğru kabul ediyor.
Fütüristik bir tasarıma sahip tapınağın dış kabuğu dokuz parçadan oluşuyor. Bir yarışma sonucu ortaya çıkan bu mimari eser, kabuğundaki 9 farklı parçanın kubbede bir araya gelmesi ile tamamlanıyor. Açmak üzere olan bir tomurcuğa benzeyen yapıda, günbatımı zamanında, beyaz, gümüş, sarı ve mor olmak üzere dört farklı renk oyunu gözlemlenebiliyor. Yapı 2017’de mimarlıkta yenilik ödülünün sahibi oldu.
Sancaklar Camii – İstanbul, Türkiye
2012 yılında tamamlanan Sancaklar Camii, Emre Arolat tarafından tasarlandı. Aga Khan Ödülü ve Mies van der Rohe Ödülü’nü kazanan Arolat’ın bu tasarımı, son dönemlerde yapılan modern camiler açısından değil, tüm ibadethaneler arasında en ilgi çekici yapılardan biri.
Kaotik dış dünya ile caminin duvarlarında bulunan sakin dünya arasında kesin bir ayrım yaratmayı amaçlayan tasarım İstanbul Büyükçekmece’de bulunuyor.
Caminin dış cephesi tamamen doğa ile bütünleşirken iç cephede mesnevi bir huzura ulaşmak mümkün oluyor. Modern mimarinin en güzel örneği olan bu cami ülkemiz ve bizler için büyük bir gurur kaynağı.
